Nowe rozporządzenie MSWiA zmienia podejście do projektowania kondygnacji podziemnych. Od 29 lipca 2025 r. garaże oraz piwnice w nowych i modernizowanych budynkach mieszkalnych i publicznych muszą spełniać wymagania, by móc pełnić rolę tzw. miejsc doraźnego schronienia. Oznacza to, że muszą być przystosowane, aby zapewniać ludności ochronę w sytuacjach takich jak ekstremalne zjawiska pogodowe, zagrożenia terrorystyczne czy działania wojenne. Wymogi obejmują m.in. wzmocnioną konstrukcję, odporność na odłamki oraz zapewnienie minimalnych warunków bytowych w sytuacjach kryzysowych.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 lipca 2025 r. (Dz.U. z 2025 r., poz. 932) jest aktem wykonawczym do ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz. U. 2024 poz. 1907). Wprowadza obowiązek projektowania podziemnych kondygnacji z myślą o ich ewentualnym wykorzystaniu jako schronów tymczasowych. Zmiana obejmuje zarówno nowe inwestycje, jak i modernizacje istniejących budynków, o ile prace pozwalają na dostosowanie do nowych norm.

Wymagania techniczne określają minimalną nośność konstrukcji na poziomie 10 kN/m², zastosowanie betonu klasy co najmniej C25/30 oraz grubość stropów od 20 do 30 cm. Projekt musi uwzględniać zabezpieczenia przed odłamkami, wentylację, oświetlenie awaryjne, dostęp do wody oraz drogi ewakuacyjne.

Dla wielu inwestorów będzie to oznaczać konieczność przeprojektowania już przygotowanych planów, a w przypadku modernizacji – analizę opłacalności adaptacji obiektów. W starszych budynkach spełnienie norm może być niemożliwe z uwagi na ograniczenia konstrukcyjne.

Schron, ukrycie czy mds?

Przepisy ustawy rozróżniają trzy podstawowe kategorie obiektów zbiorowej ochrony: Dwie pierwsze to tzw. Budowle ochronne: schrony oraz ukrycia którym nadaje się kategorię odporności. Trzecią kategorią są wspomniane wcześniej miejsca doraźnego schronienia (mds). Te ostatnie mają być przystosowane do tymczasowego ukrywania ludzi. Choć nie zapewniają warunków do długotrwałego pobytu, mają gwarantować bezpieczeństwo w pierwszych godzinach sytuacji kryzysowej.

Miejsca doraźnego schronienia muszą być odporne na ostrzał z broni małokalibrowej i chronić przed skutkami wybuchów w bezpośrednim sąsiedztwie. Ich standardy techniczne zostały określone w taki sposób, by można je było zaplanować w przestrzeniach o innym, codziennym przeznaczeniu – np. w garażach podziemnych czy piwnicach.

Takie rozwiązanie ma zwiększyć dostępność infrastruktury ochronnej bez konieczności budowy kosztownych, pełnowymiarowych budowli ochronnych. W praktyce jednak wymaga to od projektantów pogodzenia funkcji użytkowych z wymogami bezpieczeństwa, co wiąże się z dodatkowymi kosztami i wyzwaniami inżynieryjnymi.

Program Ochrony Ludności i jego cele

Zmiany w przepisach są częścią Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025–2026 zatwierdzonego uchwałą Rady Ministrów nr 72 z dnia 4 czerwca 2025 r. Zakłada on zwiększenie dostępności miejsc schronienia w miastach do co najmniej 25% w budowlach ochronnych i 50% we wszystkich obiektach zbiorowej ochrony. Na obszarach wiejskich cele wynoszą odpowiednio 15% i 25%.

Program przewiduje modernizację obiektów użyteczności publicznej, takich jak szkoły, szpitale czy urzędy, w celu przystosowania ich do pełnienia funkcji ochronnych. Realizacja inwestycji będzie możliwa także dzięki środkom dedykowanym z budżetu państwa oraz funduszy samorządowych.

W nowelizowanych przepisach techniczno-budowlanych pojawią się szczegółowe standardy dotyczące odporności konstrukcji, dostępności, systemów wentylacji i bezpieczeństwa ewakuacji. Celem jest stworzenie spójnego systemu ochrony ludności, w którym nawet niewielkie inwestycje mieszkaniowe będą dysponować przestrzeniami ochronnymi.

Koniec „minimalnego” projektowania

Nowe regulacje mają zakończyć praktykę ograniczania parametrów technicznych do niezbędnego minimum. Dotychczas projektowanie garaży podziemnych koncentrowało się głównie na spełnieniu wymogów przeciwpożarowych i efektywnym zagospodarowaniu przestrzeni. Teraz priorytetem staje się bezpieczeństwo mieszkańców.

Eksperci podkreślają, że przepisy zmieniają filozofię projektowania – od realizacji inwestycji wyłącznie pod kątem funkcji użytkowych, do uwzględniania wymogów obrony cywilnej. Wymaga to współpracy architektów, konstruktorów, inwestorów i organów administracji publicznej już na wczesnym etapie planowania.

Choć regulacje mogą zwiększyć koszty budowy, ich celem jest zapewnienie realnej ochrony w sytuacjach nadzwyczajnych – zarówno w czasie konfliktu zbrojnego, jak i w przypadku katastrof naturalnych czy awarii infrastruktury krytycznej.

„Rozporządzenie MSWiA zakłada, że w zależności od tego ile osób ma pomieścić MDS rośnie ilość wymogów, jakie musi spełnić. Dla przykładu MDS o pojemności większej niż 200 osób będzie musiało mieć instalację kanalizacyjną, pomieszczenie higieniczno-sanitarne czy urządzania służące do przygotowywania posiłków. Może to stanowić poważne wyzwanie dla inwestorów, deweloperów i projektantów, szczególnie, że nowe wymagania projektowo‑techniczne (jak odporność konstrukcji, warunki wentylacji, zapewnienie dróg ewakuacyjnych) wobec podziemnych kondygnacji będą musiały być przewidziane już na etapie projektu i składania wniosku o pozwolenie na budowę” powiedział nam Krzysztof Handzel – Aplikant adwokacki z kancelarii KPTS Law Firm.

źródło: Property News, Business Insider, ISAP