Nowy mechanizm obejmie trzy grupy opakowań: plastikowe butelki do 3 litrów, puszki metalowe do 1 litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra. Butelki szklane bezzwrotne (jednorazowego użytku) nie są objęte systemem i nie dolicza się do nich kaucji. Za pierwsze dwa rodzaje opakowań konsument zapłaci kaucję w wysokości 50 groszy, natomiast za butelkę szklaną złotówkę.

Kwota kaucji zostanie doliczona w chwili zakupu, a klient odzyska jÄ… przy zwrocie opakowania – bez koniecznoÅ›ci okazywania paragonu. Warunkiem bÄ™dzie jednak oznaczenie opakowania specjalnym logotypem systemu. Wysokość kaucji bÄ™dzie każdorazowo okreÅ›lana rozporzÄ…dzeniem ministra wÅ‚aÅ›ciwego ds. klimatu.

Zwracane butelki czy puszki bÄ™dzie można oddać w dużych sklepach o powierzchni powyżej 200 m², które ustawowo majÄ… obowiÄ…zek przyjmowania opakowaÅ„, a także w mniejszych punktach handlowych, jeÅ›li dobrowolnie przystÄ…piÄ… do systemu. Ministerstwo chce, by w każdej gminie powstaÅ‚ co najmniej jeden stacjonarny punkt odbioru. Dodatkowo operatorzy planujÄ… wprowadzenie automatów kaucyjnych – tzw. butelkomatów – również poza sklepami.

Obowiązki przedsiębiorców

System kaucyjny obejmie nie tylko sprzedawców, lecz także producentów i importerów napojów. To oni będą odpowiedzialni za oznakowanie produktów, prowadzenie ewidencji liczby wprowadzanych na rynek opakowań oraz finansowanie systemu. Koszty jego funkcjonowania mają być pokrywane nie tylko z opłat producentów, ale również z niezwróconych kaucji i sprzedaży surowców uzyskanych w procesie recyklingu.

Sklepy detaliczne, poza obowiÄ…zkiem pobierania kaucji, muszÄ… zapewnić klientom możliwość jej odzyskania. Oznacza to konieczność wygospodarowania miejsca na magazynowanie pustych opakowaÅ„ lub inwestycjÄ™ w automaty przyjmujÄ…ce butelki i puszki. Również sprzedaż internetowa nie zostaÅ‚a zwolniona z nowych regulacji – przedsiÄ™biorcy prowadzÄ…cy e-commerce bÄ™dÄ… musieli zorganizować możliwość zwrotu opakowaÅ„ np. w punktach partnerskich.

Cele i skutki regulacji

Polska implementuje w ten sposób dyrektywÄ™ SUP, która nakÅ‚ada na paÅ„stwa czÅ‚onkowskie obowiÄ…zek osiÄ…gniÄ™cia wysokiego poziomu selektywnej zbiórki opakowaÅ„ – 77% już w 2025 r. i 90% w 2029 r. Dodatkowo od 2025 r. plastikowe butelki bÄ™dÄ… musiaÅ‚y zawierać co najmniej 25% tworzywa z recyklingu, a od 2030 r. – 30%.

System kaucyjny ma wiÄ™c nie tylko zachÄ™cić konsumentów do zwrotu opakowaÅ„, ale także stworzyć stabilne źródÅ‚o surowców wtórnych dla przemysÅ‚u. Eksperci wskazujÄ…, że może to być przeÅ‚om w walce z zaÅ›miecaniem przestrzeni publicznej – w krajach takich jak Niemcy czy Litwa wskaźnik zbiórki opakowaÅ„ przekracza 90%.

Ryzyko i sankcje

Przedsiębiorcy muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami w razie braku dostosowania do nowych regulacji. Za nieprzystąpienie do systemu, brak oznakowania produktów czy niewywiązywanie się z obowiązku prowadzenia ewidencji przewidziane są kary administracyjne, które mogą sięgać nawet 500 tys. zł. Dodatkowo, w przypadku nieosiągnięcia wymaganych poziomów recyklingu, wprowadzający napoje będą zobowiązani do uiszczenia opłaty produktowej.

Podsumowanie

Wdrożenie systemu kaucyjnego to rewolucja w podejÅ›ciu do gospodarowania odpadami opakowaniowymi. Dla konsumentów oznacza to prosty mechanizm odzyskania pieniÄ™dzy za zwrócone butelki i puszki, dla przedsiÄ™biorców – konieczność wprowadzenia nowych procedur i inwestycji. Październik 2025 r. to data graniczna, która wymaga od firm szybkiego dziaÅ‚ania, by uniknąć sankcji i zapewnić zgodność z unijnymi wymogami.

PrzemysÅ‚aw Ostrowski – adwokat KPTS Law Office – System kaucyjny to ważna zmiana prawa zarówno dla przedsiÄ™biorców, jak i konsumentów – wymaga od firm sprawnej adaptacji do nowych obowiÄ…zków rejestracyjnych i sprawozdawczych. W praktyce kluczem do sukcesu bÄ™dzie odpowiednie komunikowanie zasad oraz inwestycja w infrastrukturÄ™ przyjmowania opakowaÅ„.

Warto pamiętać, że kary za nieprzystąpienie do systemu czy błędy w realizacji obowiązków mogą być dotkliwe. To absolutnie ostatni dzwonek na przeprowadzenie audytów wewnętrznych i przygotowanie planu wdrożenia, co pozwoli na uniknięcie sankcji i kosztownych pomyłek.

źródło: GOV, Money, Poradnik Przedsiębiorcy